Σκοπός είναι η ελευθερία

"Σκοπός είναι η ελευθερία και για την ελευθερία είναι απαραίτητη η συνειδητότητα."

(…)

"Στη συνέχεια γεννιέται το ερώτημα: γιατί δεν έχει ο άνθρωπος συνειδητότητα του εαυτού αν και έχει όλες τις απαραίτητες δομές και όργανα γι αυτή; Ο λόγος είναι ο ύπνος του. Δεν είναι εύκολο να ξυπνήσει κανείς, γιατί οι αιτίες του ύπνου είναι πολλές. Συχνά ακούγεται το ερώτημα: έχουν όλοι οι άνθρωποι τη δυνατότητα να ξυπνήσουν; Όχι, όχι όλοι. Ελάχιστοι είναι σε θέση να αντιληφθούν πως κοιμούνται και να κάνουν τις απαραίτητες προσπάθειες να ξυπνήσουν. Πρώτον πρέπει να είναι ο άνθρωπος προετοιμασμένος, πρέπει να κατανοεί την κατάστασή του. Δεύτερον πρέπει να έχει αρκετή ενέργεια και αρκετά έντονη επιθυμία για να μπορέσει να ξεφύγει. 

Σε όλο αυτό τον περίεργο συνδυασμό που λέγεται άνθρωπος, ένα από τα πράγματα που μπορεί να αλλάξει είναι η συνειδητότητα. Αλλά πρώτα πρέπει να αντιληφθεί κανείς πως είναι μηχανή."

(...)

"Σε σχέση με τις λειτουργίες και τις καταστάσεις συνειδητότητας και από την άποψη της δυνατότητας για εξέλιξη, ο άνθρωπος διακρίνεται σε επτά κατηγορίες. Οι άνθρωποι γεννιούνται μόνο σε μια από τις τρεις πρώτες κατηγορίες. 

Το άτομο στο οποίο υπερισχύει η ενστικτώδης ή η κινητική λειτουργία και στο οποίο η διανοητική και η συναισθηματική λειτουργία είναι λιγότερο ανεπτυγμένες, λέγεται άνθρωπος Νο 1. Αλλά αν υπερισχύει η συναισθηματική λειτουργία έναντι άλλων λειτουργιών λέγεται άνθρωπος Νο 2 και αν υπερισχύει η διανοητική λειτουργία είναι άνθρωπος Νο 3. 

Πέρα από αυτά τα τρία είδη ανθρώπων υπάρχει ο άνθρωπος Νο 4, που δεν γεννιέται όμως με την ιδιότητα αυτή. Αυτό σημαίνει την αρχή της αλλαγής, κυρίως στη συνειδητότητα αλλά και στη γνώση και στην ικανότητα για παρατήρηση. Κατόπιν έρχεται ο άνθρωπος Νο 5 που έχει ήδη αναπτύξει μέσα του την Τρίτη κατάσταση συνειδητότητας, δηλαδή τη συνειδητότητα του εαυτού και στο οποίο εργάζεται η ανώτερη συναισθηματική λειτουργία. Μετά είναι ο άνθρωπος Νο 6 και τέλος ο άνθρωπος Νο 7, που έχει πλήρη αντικειμενική συνειδητότητα και στον οποίο εργάζεται η ανώτερη διανοητική λειτουργία."

(…)

"Προσπαθήστε να σκεφτείτε λίγο τα χαρακτηριστικά των επτά αυτών κατηγοριών του ανθρώπου. Ποια θα μπορούσαν να είναι τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων 1,2 και 3; Πρώτα απ’όλα ο ύπνος. Ο άνθρωπος 1,2 και 3 πριν αρχίσει να μελετάει τον εαυτό του σε σχέση με κάποιο σύστημα που του δίνει τη δυνατότητα μελέτης του εαυτού, περνάει όλη τη ζωή του σε ύπνο. Απλώς φαίνεται σαν να είναι ξυπνητός. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν είναι ξυπνητός ή κάπου – κάπου ξυπνάει για μια στιγμή, κοιτάζει ολόγυρα και ξανακοιμάται. Αυτό είναι το πρώτο χαρακτηριστικό των ανθρώπων 1,2 και 3. 

Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι αν και έχει πολλά διαφορετικά εγώ, μερικά απ’αυτά τα εγώ ούτε καν γνωρίζονται μεταξύ τους. Ο άνθρωπος μπορεί να έχει εντελώς συγκεκριμένες στάσεις, συγκεκριμένες πεποιθήσεις ή συγκεκριμένες απόψεις, και από την άλλη μεριά μπορεί  εντελώς διαφορετικές πεποιθήσεις, εντελώς διαφορετικές απόψεις, εντελώς διαφορετικά γούστα και να μη γνωρίζονται όλα αυτά μεταξύ τους. Αυτό είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ανθρώπων 1, 2 και 3.

 Ο άνθρωπος αποτελείται από πολλά «εγώ», αλλά δεν το γνωρίζει και δεν μπορεί να το γνωρίζει, δότι το καθένα απ’αυτά τα εγώ δεν γνωρίζει παρά ορισμένα εγώ που τα συναντάει συνειρμικά. Τα άλλα εγώ παραμένουν εντελώς άγνωστα. Τα εγώ χωρίζονται ανάλογα με τις λειτουργίες. Υπάρχουν διανοητικά, συναισθηματικά, ενστικτώδη και κινητικά εγώ. Γύρω από τον εαυτό τους ξέρουν κάτι, αλλά πέρα απ’αυτό δεν ξέρουν τίποτε. Έτσι, πριν αρχίσει ο άνθρωπος να μελετάει τον εαυτό του γνωρίζοντας τη διαίρεση αυτή, δεν μπορεί ποτέ να κατανοήσει σωστά τις λειτουργίες του ή τις αντιδράσεις του. 

Ο ύπνος αυτός του ανθρώπου και η απουσία ενότητας μέσα του, δημιουργούν ένα άλλο πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό και αυτό είναι η πλήρης μηχανικότητα του ανθρώπου. Ο άνθρωπος στην κατάσταση αυτή, ο άνθρωπος 1, 2 και 3 είναι μια μηχανή που ελέγχεται από εξωτερικές επιδράσεις. Δεν έχει η δυνατότητα να αντισταθεί στις εξωτερικές αυτές επιδράσεις, τη δυνατότητα να διακρίνει μεταξύ τους, τη δυνατότητα να μελετήσει τον εαυτό του ξέχωρα από τα πράγματα αυτά. 

Βλέπει τον εαυτό του σε διαρκή κίνηση και έχει μια βαθιά ριζωμένη και πολύ έντονη ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθερος να πηγαίνει όπου θέλει, ότι μπορεί να κινείται κατά την επιθυμία του και ότι μπορεί να πηγαίνει δεξιά ή αριστερά. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει. Αν κινηθεί προς τα δεξιά, αυτό σημαίνει πως δεν θα μπορούσε να κινηθεί προς τα αριστερά.

Η ιδέα ότι έχουμε «θέληση» είναι εντελώς εσφαλμένη. Δεν υπάρχει θέληση. Θέληση μπορεί να υπάρχει μόνο στον άνθρωπο που έχει κυρίαρχο «Εγώ», αλλά όσο έχει πολλά διαφορετικά «εγώ» που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, ακριβώς τόσες πολλές και διαφορετικές θελήσεις έχει. Κάθε «εγώ» έχει δική του θέληση. Δεν μπορεί να υπάρχει άλλο «εγώ» ή άλλη θέληση. Αλλά ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει σε κάποια κατάσταση όταν αποκτήσει κυρίαρχο «Εγώ» και όταν αποκτήσει θέληση."

Αποσπάσματα :  Peter Ouspensky - O τέταρτος δρόμος