«Πρέπει να αντιληφθείτε ότι η μηχανή μας δεν εργάζεται τέλεια. Η εργασία της απέχει πολύ από την τελειότητα, λόγω πολλών κακών λειτουργιών, έτσι ώστε ένα πολύ σημαντικό μέρος της μελέτης του εαυτού συνδέεται με τη μελέτη αυτών των κακών λειτουργιών. Πρέπει να τις γνωρίζουμε για να τις παραμερίσουμε. Και μια από τις ιδιαίτερα κακές λειτουργίες, που πολλές φορές αρέσουν στον εαυτό μας, είναι η φαντασία.
Φαντασία στο σύστημα
αυτό, δεν σημαίνει ενσυνείδητη ή σκόπιμη σκέψη πάνω σε κάποιο θέμα ή το να
φέρνουμε στο νου μας κάτι, αλλά στη φαντασία
που στριφογυρίζει χωρίς έλεγχο και χωρίς αποτέλεσμα. Απορροφά πολλή ενέργεια
και στρέφει τη σκέψη σε λάθος κατεύθυνση.
Ερ. Όταν λέτε
«φαντασία», εννοείτε να φαντάζεται κανείς πως κάτι είναι αληθινό και όχι να
σχεδιάζει εικόνες;
Απ. Η φαντασία έχει
πολλές όψεις. Μπορεί να είναι απλώς συνηθισμένα ονειροπολήματα ή για
παράδειγμα, το να φαντάζεται κανείς ανύπαρκτες δυνάμεις μέσα του. Είναι το ίδιο
πράγμα. Εργάζεται χωρίς έλεγχο, λειτουργεί από μόνη της.
Ερ. Η καθεμιά από αυτές
είναι αυταπάτη;
Απ. Δεν το παίρνει
κανείς σαν αυταπάτη. Φαντάζεται κάτι,
μετά το πιστεύει και ξεχνάει ότι ήταν φαντασία.
Μελετώντας τον άνθρωπο
στην τωρινή του κατάσταση ύπνου, απουσίας ενότητας, μηχανικότητας και έλλειψης
ελέγχου, βρίσκουμε και διάφορες άλλες κακές λειτουργίες που είναι το αποτέλεσμα
της κατάστασής του. Ιδιαίτερα το γεγονός ότι λέει συνέχεια ψέματα στον εαυτό του και στους άλλους. Την ψυχολογία
του συνηθισμένου ανθρώπου θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε και μελέτη του
ψέματος, διότι ο άνθρωπος λέει ψέματα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Και στην
πραγματικότητα, δεν μπορεί να πει την αλήθεια. Δεν είναι τόσο απλό να λέμε την
αλήθεια, πρέπει να μάθουμε πώς να το κάνουμε και καμιά φορά χρειάζεται πάρα
πολύς καιρός.
Ερ. Θα μπορούσατε να
μας εξηγήσετε τι εννοείτε όταν λέτε ψέμα;
Aπ. Ψέμα είναι να σκεφτόμαστε ή να μιλάμε για πράγματα που δεν γνωρίζουμε. Αυτή
είναι η αρχή του ψέματος. Δεν σημαίνει το ψέμα που λέγεται σκόπιμα – να λέμε
παραμύθια, όπως για παράδειγμα ότι υπάρχει μια αρκούδα στο άλλο δωμάτιο.
Μπορούμε να πάμε στο άλλο δωμάτιο και να δούμε πως δεν υπάρχει αρκούδα. Αλλά αν
συγκεντρώσουμε όλες τις θεωρίες που διατυπώνουν οι άνθρωποι για οποιοδήποτε
θέμα, χωρίς να γνωρίζουν τίποτε σχετικά, θα δούμε που αρχίζει το ψέμα. Ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τον εαυτό του, δεν
γνωρίζει τίποτε και όμως έχει θεωρίες για τα πάντα. Οι περισσότερες από τις
θεωρίες αυτές είναι ψέμα.»
(…)
«Υπάρχει και μια άλλη
πλευρά της φαντασίας που διαφεύγει στη συνηθισμένη κατανόηση. Είναι το γεγονός
ότι φανταζόμαστε ανύπαρκτα πράγματα
– ανύπαρκτες ικανότητες, για παράδειγμα. Αποδίδουμε στον εαυτό μας δυνάμεις που
δεν έχουμε. Φανταζόμαστε τον εαυτό μας ότι είναι αυτενσυνείδητος αν και αυτό
δεν συμβαίνει. Οι δυνάμεις και η συνειδητότητα του εαυτού που έχουμε είναι μόνο
κατά φαντασίαν. Φανταζόμαστε τον εαυτό μας πως είναι ένας, ενώ στην
πραγματικότητα αποτελούμαστε από πολλά διαφορετικά «εγώ». Υπάρχουν πολλά τέτοια πράγματα που φανταζόμαστε για τον εαυτό μας και
τους άλλους. Για παράδειγμα, φανταζόμαστε ότι μπορούμε να «πράττουμε», ότι
έχουμε επιλογή. Δεν έχουμε επιλογή, δεν μπορούμε να «πράττουμε», τα πράγματα
απλώς συμβαίνουν σε μας.
Έτσι λοιπόν τον
φανταζόμαστε τον εαυτό μας, στην πραγματικότητα. Δεν είμαστε αυτό που
φανταζόμαστε πως είναι ο εαυτός μας».
Peter Ouspensky - Ο τέταρτος δρόμος