Η ζωή του Ζεν

Η ζωή του Ζεν αρχίζει, λοιπόν, με την απαλλαγή από την ψευδαίσθηση του κυνηγιού των στόχων, που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα – το καλό χωρίς το κακό, η ανάδειξη του εαυτού δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια ιδέα, και το αύριο που δεν έρχεται ποτέ. Γιατί όλα αυτά τα πράγματα είναι μια απογοήτευση συμβόλων που προσποιούνται ότι είναι πραγματικότητες, κι έτσι το να τα ψάχνει κανείς είναι το ίδιο σαν να βαδίζει κατευθείαν προς έναν τοίχο, όπου ένας επιδέξιος ζωγράφος έχει σχεδιάσει με όλους τους κανόνες της προοπτικής ένα άνοιγμα. Με λίγα λόγια, το Ζεν αρχίζει στο σημείο όπου δεν υπάρχει τίποτα πλέον για να αναζητήσει κανείς και τίποτα για να κερδίσει. Και το Ζεν τονίζει με έμφαση ότι δεν πρέπει να θεωρείται σαν ένα σύστημα προσωπικής βελτίωσης ή σαν ένας δρόμος για να γίνει κάποιος Βούδας. Γιατί σύμφωνα με τα λόγια του Λιν – τσι: «Όταν ένας άνθρωπος ψάχνει για τον Βούδα, χάνει τον Βούδα».

Όλες οι ιδέες της προσωπικής βελτίωσης και του να γίνει ή να αποκτήσει κανείς κάτι στο μέλλον συνδέονται αποκλειστικά και μόνον με την αφηρημένη εικόνα για τον εαυτό μας. Ακολουθώντας αυτές τις ιδέες δεν κάνουμε άλλο από το να προσδίδουμε περισσότερη πραγματικότητα στην πλαστή εικόνα.

(...)

Το να φτάσει λοιπόν κανείς στην πραγματικότητα – στην «αυτοσύνη» - σημαίνει να πάει πέρα από το κάρμα, πέρα από κάθε συνεπή δράση, και να μπει σε μια ζωή που δεν έχει κανέναν απολύτως στόχο ή σκοπό. Κι όμως για το Ζεν και τον Ταοϊσμό αυτή ακριβώς είναι η αληθινή ζωή του σύμπαντος, που είναι πληρέστατη κάθε στιγμή και δεν έχει ανάγκη να δικαιωθεί στοχεύοντας σε κάτι πέρα από την ίδια.

(…)

Η κενή και χωρίς στόχο ζωή δεν έχει καμιά σχέση με την απελπισία. Αντίθετα, εμπεριέχει την ελευθερία του σύννεφου και του χειμάρρου, της ανέμελης περιπλάνησης, του αγριολούλουδου της απρόσιτης χαράδρας, της ομορφιάς που δεν επιδεικνύεται και της θάλασσας που φιλάει αδιάκοπα, ασταμάτητα, αιώνια την άμμο.

Επιπλέον η εμπειρία του Ζεν είναι περισσότερο μια κατάληξη, ένα συμπέρασμα, παρά μια πρόταση. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν το πρώτο βήμα σε μια σειρά από ηθικούς ή μεταφυσικούς συλλογισμούς, γιατί τα όποια συμπεράσματα οδηγούν σε αυτό και δεν συνάγονται από αυτό.

(…)

Οι φιλόσοφοι δεν είναι πρόθυμοι να αποδεχθούν ότι υπάρχει ένα σημείο όπου από εκεί και πέρα η σκέψη οφείλει να σταματήσει γιατί παύει να έχει νόημα, όπως δεν έχει νόημα να βράζει κανείς ένα αυγό ώρες ατελείωτες.

(…)

Το Ζεν βρίσκεται πέρα από τα όρια της ηθικής, που οι κανόνες της θα πρέπει να αναζητηθούν όχι στη ίδια την πραγματικότητα, αλλά στις αμοιβαίες συμφωνίες μεταξύ των ανθρώπων. Η ηθική αντίληψη, όταν προσπαθούμε να την κάνουμε οικουμενική και απόλυτη, καταλήγει σε αδιέξοδο, γιατί ουσιαστικά δεν μπορούμε να ζήσουμε ούτε μια μέρα χωρίς να καταστρέψουμε τη ζωή κάποιου άλλου πλάσματος.

Alan Watts - αποσπάσματα απο το βιβλίο "Ο δρόμος του Ζεν".