Τα Αρχέτυπα του Ώριμου Ανδρισμού

Αποσπάσματα από το βιβλίο : «Βασιλιάς, Πολεμιστής, Μάγος, Έραστής – Ανακαλύπτοντας εκ νέου τα Αρχέτυπα του Ώριμου Ανδρισμού» των Robert L. Moore & Douglas Gilette.

Αφιερωμένο στους άνδρες που μας έλειψαν πολύ.

Η ψυχολογία του αγοριού

«Η Πατριαρχία δεν αντιπροσωπεύει τον βαθύ και στέρεα δομημένο ανδρισμό. Ο αληθινός ανδρισμός δεν είναι βίαιος – δεν κακομεταχειρίζεται τίποτα. Η Πατριαρχία είναι ο εκφραστής του ανώριμου αρσενικού. Αντιπροσωπεύει την εικόνα της Ψυχολογίας του Αγοριού και, εν μέρει, την παθολογική πλευρά ή τη Σκιά της, και εκφράζει το καθυστερημένο αρσενικό που έχει καθηλωθεί σε επίπεδα ανωριμότητας.

Η Πατριαρχία κακοποιεί και τον ολοκληρωμένο ανδρισμό και την ολοκληρωμένη θηλυκότητα. Όσοι έχουν παγιδευτεί στις δομές και τη δυναμική της επιδιώκουν να επιβάλουν – φανερά ή κρυφά – την εξουσία τους και στις γυναίκες αλλά και στους άνδρες. Η Πατριαρχία στηρίζεται στον φόβο – τον φόβο του αγοριού ή του ανώριμου αρσενικού για τις γυναίκες, σίγουρα, αλλά και για τους άνδρες. Τα αγόρια φοβούνται τις γυναίκες. Φοβούνται, όμως, και τους πραγματικούς άνδρες.»

(…)

«Συχνά ακούμε να λένε για έναν άνδρα ότι «δεν ξέρει τι του γίνεται». Σε βαθύτερο επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι δεν βιώνει και δεν μπορεί να βιώσει τις βαθιές συνεκτικές δομές της φύσης του. Είναι κατακερματισμένος. Τα διασπασμένα κομμάτια που συνθέτουν την προσωπικότητά του είναι ασύνδετα μεταξύ τους και, το χειρότερο, ζουν τη δική τους σχεδόν αυτόνομη και συχνά χαοτική ζωή. Ο άνδρας που «δεν ξέρει τι του γίνεται», είναι εκείνος που, κατά πάσα πιθανότητα, δεν είχε την ευκαιρία να υποστεί κάποια μυητική διαδικασία που θα τον οδηγούσε στα θεμέλια του ανδρισμού του. Παρέμεινε αγόρι – όχι από δική του επιλογή, αλλά επειδή κανείς ποτέ δεν τον δίδαξε πώς να μεταμορφώνει τις αγορίστικες ενέργειες σε ανδρικές, και κανείς ποτέ δεν του έδειξε πώς να βρίσκει άμεση πρόσβαση στη θεραπευτική εμπειρία του εσωτερικού κόσμου των ανδρικών δυνατοτήτων.»

(..)

«Ο σύγχρονος πολιτισμός αντιμετωπίζει με συγκατάβαση – σχεδόν συμπάθεια – την ανωριμότητα. Είναι αλήθεια ότι το «αγόρι» που όλοι κλείνουμε μέσα μας, όταν αυτό κατέχει τη σωστή θέση στη ζωή μας, είναι η πηγή της χαράς, του παιχνιδιού, της ευχαρίστησης, της ενέργειας και του ανοιχτού μυαλού, γιατί είναι πάντα δεκτικό στο μέλλον και την περιπέτεια. Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο είδος παιδικότητας, ο παιδισμός, που παραμένει εσαεί νηπιακός, δεν εξελίσσεται ποτέ και διαρκώς παρεμβαίνει τόσο στις ενδοψυχικές όσο και στις διαπροσωπικές σχέσεις μας, τη στιγμή που απαιτείται από εμάς ωριμότητα.»

(…)

«Όλες οι ανώριμες ανδρικές ενέργειες συνδέονται στενά και σε υπερβολικό βαθμό, θετικό ή αρνητικό, με το αρχέτυπο της Μητέρας, ενώ, συγχρόνως, πάσχουν από έλλειψη βιωμάτων του στοργικού και ώριμου ανδρισμού. Παρ’όλα αυτά, ακόμα και στην περίπτωση που το αγόρι, στο οποίο το Οιδιπόδειο Παιδί ασκεί ισχυρή αρχετυπική επιρροή, έχει βιώσει ελλειπώς το πρότυπο του στοργικού ανδρισμού, δεν παύει να έχει πρόσβαση στις θετικές ιδιότητες του αρχετύπου. Αυτό είναι εφικτό επειδή το οιδιπόδειο παιδί διαπνέεται από δέος, έχει το απαιτούμενο πάθος και εκτιμά βαθιά την επικοινωνία με τον εσώτερο εαυτό του και με κάθε τι γύρω του. Είναι εγκάρδιο, συμπονετικό και δημιουργεί ισχυρούς δεσμούς. Επίσης, λόγω της στενής σύνδεσης με τη μητέρα (την πρωταρχική σχέση), εμφανίζονται σε αυτό τα πρώτα δείγματα πνευματικότητας. Το αίσθημα της μυστικής σύνδεσης και αμοιβαίας σχέσης των πάντων που το χαρακτηρίζει, πηγάζει από τη βαθειά λαχτάρα του για την απέραντα στοργική, την απέραντα καλή, την αιώνια ωραία Μητέρα.

Εκείνη η Μητέρα δεν είναι η δική του θνητή μητέρα που, τις περισσότερες φορές, αναπόφευκτα, θα απογοητεύσει την ανάγκη του για τέλεια ή αιώνια αγάπη και φροντίδα. Η Μητέρα, την παρουσία της οποίας διαισθάνεται πέρα από αυτήν της δικής του μητέρας και πέρα από τη συγκίνηση και την ομορφιά του κόσμου (εκείνο που οι Έλληνες αποκαλούσαν Έρωτα), είναι εκείνη που βιώνει στα δικά του βαθιά συναισθήματα και στις εικόνες της εσωτερικής του ζωής. Είναι η Μεγάλη Μητέρα – η Μεγάλη Θεά, με τις χιλιάδες εκφράσεις, που συναντάμε στους μύθους και τους θρύλους όλων των πολιτισμών σε όλες τις εποχές.»

(…)

«Συχνά η ομορφιά και η οδύνη της αναζήτησης για την τέλεια ένωση με τη Μητέρα, τον παγιδεύει σε περιπέτειες από γυναίκα σε γυναίκα. Καμία, όμως, θνητή γυναίκα δεν μπορεί να τον ικανοποιήσει, γιατί αυτό που πραγματικά αναζητά είναι η αθάνατη Θεά. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε το σύνδρομο του Δον Ζουάν. Το οιδιπόδειο παιδί, με τις διογκωμένες αξιώσεις του εγώ, που υπερβαίνουν τα όρια του επιτρεπτού για τους θνητούς, δεν μπορεί να μείνει πιστό σε μια μόνο γυναίκα.»

(…)

«ο Γυιός της Μαμάς θέλει να παραμείνει ως έχει, όπως συμβαίνει με όλες τις ανώριμες ενέργειες. Δεν ενδιαφέρεται να κοπιάσει για να έλθει σε πραγματική ένωση με μια θνητή γυναίκα και να αντιμετωπίσει όλα εκείνα τα πολύπλοκα συναισθήματα που συμβαίνουν σε μια αληθινή σχέση. Δεν επιθυμεί να αναλάβει καμία τέτοια ευθύνη.»

(…)

«Όπως συμβαίνει με όλα τα ανώριμα ανδρικά αρχέτυπα, ο Ήρωας είναι κι αυτός υπερβολικά δεμένος με τη Μητέρα, με τη διαφορά ότι αυτός αισθάνεται την ακατανίκητη παρόρμηση να Την ξεπεράσει. Είναι παγιδευμένος σε μια πάλη μέχρι θανάτου με το θηλυκό στοιχείο. Επιθυμεί να το κατακτήσει για να επιβεβαιώσει τον ανδρισμό του. Οι μεσαιωνικοί θρύλοι που μιλούν για ήρωες και δεσποσύνες, ποτέ δεν μας λένε τι έγινε τελικά, αφ’ότου ο ήρωας σκότωσε τον δράκο και παντρεύτηκε την πριγκίπισσα. Ποτέ δε μαθαίνουμε πως εξελίχθηκε ο γάμος τους, διότι ο Ήρωας, ως αρχέτυπο, δεν ξέρει τι να την κάνει την πριγκίπισσα άπαξ και την κερδίσει. Δεν ξέρει πώς να φερθεί όταν τα πράγματα επιστρέφουν στη φυσιολογική ροή τους.

Η πτώση του ήρωα έγκειται στο ότι ούτε ξέρει ούτε αποδέχεται τα ανθρώπινα όριά του. Απλούστατα, δεν συνειδητοποιεί ότι είναι θνητός. Η άρνηση του θανάτου – η υπέρτατη οριοθέτηση του ανθρώπινου βίου – είναι η ειδικότητά του.

Σ’αυτό το σημείο, θα ήταν σκόπιμο να αναλογιστούμε λίγο και την ηρωϊκή φύση του Δυτικού πολιτισμού μας. Κύριο μέλημα φαίνεται να είναι, όπως συχνά ακούμε, η «κατάκτηση» της φύσης, η χρησιμοποίηση και η εκμετάλλευσή της. Η ρύπανση και η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελούν τις πιο εμφανείς τιμωρίες για ένα τόσο χυδαίο και ανώριμο «μέλημα». Στο ίδιο πνεύμα, ο τομέας της Ιατρικής βασίζεται στην κρυφή ιδέα ότι η ασθένεια και κατ’ επέκταση ο ίδιος ο θάνατος μπορούν να εξαλειφθούν με τη βοήθεια της επιστήμης. Με λίγα λόγια, η σύγχρονη κοσμοθεωρία εμφανίζει εξαιρετική δυσκολία στην αποδοχή των ανθρώπινων ορίων. Όταν δεν γνωρίζουμε τα πραγματικά μας όρια, γινόμαστε αλαζόνες και, αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να λογοδοτήσουμε γι αυτό.»

(…)

  

Η ψυχολογία του άνδρα

«Οι αρχαίοι λαοί σπάνια γκρέμιζαν κτήρια που είχαν χτιστεί στο παρελθόν. Όμοια με εκείνους, εμείς δεν θέλουμε να κατεδαφίσουμε τις πυραμίδες της νεότητας διότι είναι και θα παραμείνουν παντοτινά πηγές δύναμης και δίοδοι προς την ενέργεια του αρχέγονου παρελθόντος μας. Πρέπει, όμως να στρωθούμε στη δουλειά και να πλακοστρώσουμε από την αρχή τα παλιά μονοπάτια και σκαλοπάτια. Πρέπει να χτίσουμε πέτρα – πέτρα το οικοδόμημα του ώριμου ανδρισμού, μέχρι να μπορέσουμε, τελικά, να σταθούμε στο ψηλότερο σκαλί, στην κορυφή, και να επιθεωρήσουμε το βασίλειό μας ως «Άρχοντες των Τεσσάρων Τεταρτημορίων» και κύριοι του οίκου μας.

Υπάρχουν ορισμένες τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την επίτευξη αυτού του στόχου: η ανάλυση των ονείρων, η επανείσοδος σε αυτά και η διορθωτική τροποποίησή τους, η ενεργητική φαντασία – κατά την οποία το εγώ έρχεται σε διάλογο με τις εσωτερικές ενεργειακές οντότητες, επιτυγχάνοντας έτσι πρόσβαση σε αυτές και συγχρόνως αποταύτιση από αυτές. Επίσης, η ψυχοθεραπεία σε όλες τις μορφές της, ο διαλογισμός πάνω στις θετικές πλευρές των αρχετύπων, η προσευχή, τα τελετουργικά μύησης με έναν πνευματικό γέροντα, οι ασκήσεις πνευματικής πειθαρχίας και άλλες μέθοδοι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη δύσκολη διαδικασία της μετάβασης από την ανώριμη εφηβεία στην ανδρική ωριμότητα.

Οι τέσσερεις βασικές μορφές της ώριμης ανδρικής ενέργειας που προσδιορίσαμε είναι ο Βασιλιάς, ο Πολεμιστής, ο Μάγος και ο Εραστής. Όλες αναμειγνύονται και συμπλέκονται και, στις ιδανικές περιπτώσεις, εμπλουτίζουν η μια την άλλη. Ένας καλός Βασιλιάς είναι πάντα και Πολεμιστής και Μάγος και Εραστής. Το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες τρεις μορφές.

Και οι ενέργειες του αγοριού, επίσης, επικαλύπτουν και βοηθούν η μια την άλλη, όπως έχουμε δει.»

(…)

«Μπορούμε να πούμε ότι ο Βασιλιάς είναι το Θείο Παιδί, σε εξελιγμένη, έμπειρη, πολυσύνθετη και σοφή μορφή με τη διαφορά ότι όσο συμπαντικά ιδιοτελές είναι το Θείο Παιδί τόσο προσωπικά ανιδιοτελής είναι ο Βασιλιάς. Ο καλός Βασιλιάς είναι σοφός με το είδος της «σοφίας του Σολομώντος».

(…)

«Το πλήρες ανεπτυγμένο αρχέτυπο του Βασιλιά, μέσα στην ανδρική ψυχή, χαρίζει τις αρετές της ορθής τάξης, του συνετού και λογικού σχεδιασμού, της συγκρότησης και, πάνω από όλα, του ήθους. Σταθεροποιεί το χαοτικό συναίσθημα και την ανεξέλεγκτη συμπεριφορά. Επικεντρώνει, εστιάζει και φέρνει γαλήνη. Η «γονιμότητα» και η εστίασή του εκπέμπουν σφρίγος, ζωντάνια και χαρά. Τροφοδοτεί και εξισορροπεί. Προασπίζει το αίσθημα της εσωτερικής τάξης και την ακεραιότητα της ύπαρξης και του σκοπού μας. Μας χαρίζει τη γαλήνια βεβαιότητα του ποιοι πραγματικά είμαστε και παρέχει ουσιαστική προστασία και σιγουριά στην αρσενική μας ταυτότητα. Αντικρίζει τον κόσμο με αυστηρό, αλλά καλωσυνάτο βλέμμα. Αναγνωρίζει τις αδυναμίες, τα προτερήματα και τις ικανότητες των άλλων. Τους τιμά και τους ενθαρρύνει. Τους προστατεύει και τους καθοδηγεί στον αγώνα για την πληρότητα της ύπαρξης. Δεν ζηλοφθονεί, επειδή είναι σίγουρος για την αξία του. Ανταμείβει και ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα τη δική μας και των άλλων.»

(…)

«Έχουμε ήδη αναφέρει την επιθετικότητα ως ένα από τα χαρακτηριστικά του Πολεμιστή. Αντίθετα από ό,τι πιστεύουμε, η επιθετικότητα συνιστά μια στάση που αφυπνίζει, ενεργοποιεί και παρακινεί. Μας ωθεί να περάσουμε στην επίθεση και να εγκαταλείψουμε την αμυντική ή «συγκρατημένη» στάση απέναντι στα καθήκοντα και τα προβλήματα της ζωής.»

(…)

«Πως, όμως, ένας άνδρας που προσεγγίζει τον Πολεμιστή μπορεί να γνωρίζει τι είδους επιθετικότητα είναι κατάλληλη στην κάθε περίσταση; Θα το γνωρίζει αν διαθέτει καθαρή σκέψη και ικανότητα διάκρισης. Ο πολεμιστής είναι πάντα σε εγρήγορση, πάντα άγρυπνος. Ποτέ δεν υπνώττει στη ζωή. Γνωρίζει πώς να επικεντρώνει το μυαλό και το σώμα του. Όπως έλεγαν οι Σαμουράι «είναι πάντοτε παρών».

(…)

«Εδώ έγκειται η διαφορά μεταξύ του Πολεμιστή και του Ήρωα. Ο άνδρας (ή το αγόρι) που προσεγγίζει το αρχέτυπο του Ήρωα, όπως έχουμε πει, δεν γνωρίζει τα όριά του, γιατί τρέφει τη ρομαντική ιδέα ότι είναι άτρωτος. Ο Πολεμιστής όμως, μέσω της διαύγειας της σκέψης προσδιορίζει ρεαλιστικά τις ικανότητες και τα όριά του σε κάθε περίπτωση.»

(…)

«Πρωτίστως, ο Μάγος είναι το αρχέτυπο της επίγνωσης και της διαισθητικής αντίληψης αλλά της γνώσης όλων όσα δεν είναι άμεσα προφανή ή λογικοφανή. (…) Πολλοί ανθρώπινοι μάγοι, ανεξαρτήτως επαγγέλματος ή κοινωνικής θέσης (συμπεριλαμβανομένων και των αποκρυφιστών), χρησιμοποιούν συνειδητά τη γνώση και την τεχνική κατάρτισή τους για το καλό όλων. Προσεγγίζουν ορθά τον Μάγο και μετασχηματίζουν την ακατέργαστη, πρωτόγονη δύναμη για να την θέσουν στην υπηρεσία των άλλων. Αυτό κάνει και ο σαμάνος με τις ροκάνες, τα φυλακτά, τα βότανα και τα ξόρκια αλλά και οι ιατρικοί ερευνητές που αναζητούν θεραπείες για τις θανατηφόρες ασθένειες.»

(…)

«Ο Μάγος λοιπόν, είναι το αρχέτυπο του στοχασμού και της περισυλλογής, συνεπώς είναι η ενέργεια της εσωστρέφειας. Όταν μιλάμε για εσωστρέφεια, δεν εννοούμε την ντροπαλότητα, τη δειλία και την ατολμία, αλλά την ικανότητα αποστασιοποίησης από τις εσωτερικές και τις εξωτερικές θύελλες και τη σύνδεση με τις βαθιές αλήθειες και να ενεργειακά αποθέματα μέσα μας. Υπο αυτή την έννοια, οι εσωστρεφείς βιώνουν τη ζωή μέσα από το κέντρο τους πολύ περισσότερο από ό,τι οι εξωστρεφείς. Επειδή η ενέργεια του Μάγου βοηθά στον σχηματισμό του άξονα «Εγώ – Εαυτός», είναι σταθερή και ακλόνητη στην κεντρομόλο εστίασή της και τη συναισθηματική αντικειμενικότητα. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να την αποσπάσει ή να την χειραγωγήσει.»

(…)

«Ο Εραστής είναι το αρχέτυπο του παιχνιδιού και του παιχνιδίσματος, της υγιούς ενσάρκωσης και της αισθαντικής απόλαυσης του κόσμου και του ανθρώπινου σώματος χωρίς αναστολές. Συνεπώς, ο Εραστής είναι βαθύτατα αισθησιακός – αισθησιακά συνειδητός και ευαίσθητος στο μεγαλείο του φυσικού κόσμου. Μέσω αυτής της ευαισθησίας του σχετίζεται και βρίσκεται σε επαφή με τα πάντα. Αυτή τον συνοδεύει ευσπλαχνικά και συμμετοχικά με το κάθε τι, εφ όσον, για εκείνον, όλα είναι ενωμένα μεταξύ τους με μυστικά δεσμά. Ο άνδρας που πλησιάζει την ενέργεια του Εραστή μπορεί να δει «τον κόσμο μέσα σε έναν κόκκο άμμου». Η ιδιαίτερη αυτή συνειδητότητα γνώριζε πάντα – πολύ πριν την ανακάλυψη της Ολογραφίας – ότι κατ’ ουσίαν ζούμε σε ένα «ολογραφικό» σύμπαν, του οποίου το κάθε σημείο αντανακλά κάθε άλλο σε απόλυτη και μαγική ένωση. Η ενέργεια, λοιπόν, του Εραστή δεν βλέπει απλώς τον κόσμο σε έναν κόκκο άμμου, αισθάνεται αυτή την ενότητα.»

(…)

«Η ευαισθησία προς όλα τα εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα φέρνει το πάθος. Η σύνδεση και η επικοινωνία του εραστή δεν είναι πρωτίστως διανοητική, προέρχεται από το συναίσθημα. Οι πρωτογενείς παρορμήσεις γίνονται παθιασμένα αισθητές από όλους μας, τουλάχιστον κάτω από την επιφάνεια. Αλλά ο Εραστής το γνωρίζει αυτό με μια βαθειά γνώση. Εγγύτητα με το ασυνείδητο σημαίνει εγγύτητα με τη «φωτιά» - τη φωτιά της ζωής και, σε βιολογικό επίπεδο, τη φωτιά των γενεσιουργών μεταβολικών διεργασιών. Ο έρωτας όπως όλοι γνωρίζουμε, «καίει» και συχνά είναι τόσο «καυτός» που δεν τον αντέχουμε.

Ο άνδρας κάτω από την επιρροή του Εραστή θέλει να αγγίζει κάθε τι και να αγγίζεται από το κάθε τι, φυσικά και συναισθηματικά. Γι αυτόν δεν υπάρχουν διαχωριστικά όρια. Θέλει να ζει την ενότητα που νοιώθει με τον κόσμο μέσα του – τα πανίσχυρα συναισθήματά του – και να την εξωτερικεύει στον κόσμο έξω και στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους. Απώτερη επιθυμία του είναι η αισθαντική εμπειρία του κόσμου – στην πληρότητά του.»

(…)

«Η μονογαμία (όχι με την απλοϊκή έννοια) προκύπτει ως αποτέλεσμα της βαθειάς εδραίωσης και επαφής του άνδρα με το κέντρο του. Ένας τέτοιος άνδρας δεσμεύεται όχι από εξωτερικούς παράγοντες, αλλά από τις δικές του εσωτερικές δομές, τη δική του αρσενική αίσθηση ψυχικής και σωματικής γαλήνης και τη δική του εσωτερική χαρά. Απεναντίας, ο άνδρας ο οποίος πειθαναγκαστικά ψάχνει «κάτι» από γυναίκα σε γυναίκα, είναι εκείνος που δεν έχει ακόμη σταθεροποιήσει το εσωτερικό του οικοδόμημα. Επειδή είναι εσωτερικά κερματισμένος και ανέστιος, καταλήγει έρμαιο της απατηλής ολοκλήρωσης / συμπλήρωσης που νομίζει πως θα βρει έξω από τον εαυτό του, στον κόσμο των γυναικείων μορφών και των αισθησιακών απολαύσεων.»

(…)

«Ίσως, ποτέ, σε καμία περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας να μην επικράτησαν τα αρχέτυπα του ώριμου αρσενικού (ή του ώριμου θηλυκού). Φαίνεται ότι το ανθρώπινο είδος ζει κάτω από την κατάρα της νηπιώδους κατάστασης – και ενδεχομένως να ζούσαμε πάντοτε έτσι. Συνεπώς, η Πατριαρχία είναι κατ’ ουσίαν Εφηβοκρατία, δηλαδή η εξουσία του Αγοριού. Ίσως, ο κόσμος μας να έμοιαζε πάντα με το νησί στο βιβλίο του Γκόλντιγκ, αλλά, τουλάχιστον, παλαιότερα υπήρχαν τελετουργικές δομές και συστήματα που αφύπνιζαν ένα υψηλότερο επίπεδο ανδρικής ωριμότητας από αυτό που κυριαρχεί στην σημερινό αντιδομικό, αντιτελετουργικό και αντισυμβολικό κόσμο μας. Κάποτε, ζούσαν ιεροί βασιλείς, πάνω στους οποίους οι άνδρες προέβαλλαν τον εσωτερικό τους Βασιλιά, δραστηριοποιώντας έτσι, έμμεσα, την αρσενική τους ενέργεια. Είναι βέβαιο ότι υπήρξαν εποχές που το αρχέτυπο του Πολεμιστή – για το καλό και για το κακό – αποτέλεσε τον δυναμικό και αποτελεσματικό παράγοντα στη διαμόρφωση της ζωής των ανδρών και των πολιτισμών που εκείνοι έχτιζαν. Και παρ’ ότι η ενέργεια του Μάγου πάντα ήταν προνόμιο των λίγων, υπήρχαν μάγοι – θεραπευτές και σαμάνοι, για να βοηθήσουν τους άνδρες στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν και να ελέγξουν, σε κάποιο βαθμό, το απρόβλεπτο βασίλειο της φύσης προς όφελος της κοινωνίας. Αλλά και ο Εραστής έχαιρε υψηλού σεβασμού και εκτίμησης στους πολιτισμούς που τιμούσαν τους οραματιστές και τους προφήτες, τους ζωγράφους των σπηλαίων και τους ποιητές.

Κι όμως, σήμερα που όλα έχουν αλλάξει και όλα εξαργυρώνονται στο όνομα του πλούτου και του προσωπικού κέρδους, σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη ιστορική περίοδο, ο κόσμος μας έχει ανάγκη το ώριμο αρσενικό.»

(…)

«Ας γαλουχήσουμε και ας καλωσορίσουμε τους μεγάλους άνδρες – τους άνδρες που, με τη μεγαλοψυχία των αρχαίων βασιλέων, το θάρρος και την αποφασιστικότητα των αρχαίων πολεμιστών, τη σοφία των μάγων και το πάθος των εραστών, θα ανταποκριθούν στο κάλεσμα και θα αναλάβουν την αποστολή να σώσουν τον κόσμο που μας εδόθει και που εκφυλίζεται μπροστά στα μάτια μας. Το δίχως άλλο, η γη μας χρειάζεται και όλοι έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας.»

Οι απαλές ψυχές

 «Να ελπίζεις – να ελπίζεις πάντα – πως ανάμεσα εις τους ανθρώπους

 – που τους ρημάζει η τρομερή “ευκολία”

θα συναντήσεις απαλές ψυχές με τρόπους

που τους διέπει καλοσύνη – πόθος ευγένειας – ηρεμία

ίσως όχι πολλές – ίσως να ‘σαι άτυχος:  καμία –

τότες εσύ προσπάθησε να γενείς καλλίτερος

 εις τρόπον ώστε να έρθει κάποια σχετική ισορροπία.»

Νίκος Εγγονόπουλος

Η πολλαπλότητα είναι μόνο φαινομενική

«Είσαι ένα μέρος, ένα κομμάτι, ενός αιώνιου, άπειρου όντος, μια πτυχή ή τροποποίηση αυτού. Αυτή η ζωή σου, που την ζεις δεν είναι απλώς ένα κομμάτι όλης αυτής της ύπαρξης, αλλά κατά κάποιο τρόπο το όλο.  Αυτό, όπως γνωρίζουμε, είναι αυτό που οι Βραχμάνοι έχουν εκφράσει σε εκείνη την ιερή, μυστικιστική φόρμουλα που είναι ωστόσο τόσο απλή και τόσο σαφής:  Tat Tvam Asi (Είσαι Εκείνο).»

«Επιμένω στην άποψη ότι «όλα είναι κύματα». Η πολλαπλότητα είναι μόνο φαινομενική. Αυτό είναι το δόγμα των Ουπανισάδων. Και όχι μόνο των Ουπανισάδων. Η μυστικιστική εμπειρία της ένωσης με το Θεό οδηγεί μόνιμα στην άποψη αυτή, εκτός αν ισχυρές προκαταλήψεις σταθούν στο δρόμο. Η πολλαπλότητα είναι μόνο φαινομενική, στην πραγματικότητα, υπάρχει μόνο ένα μυαλό.»

Erwin Schrödinger (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 1933)

Αγάπη αντί για ανάγκη

«Η δύναμη της έλξης που ονομάζουμε αγάπη εκφράζεται σε πολλά επίπεδα και με αναρίθμητους τρόπους. Το βασικότερο επίπεδο είναι αυτό της ανάγκης. Συχνά χρησιμοποιούμε τη λέξη αγάπη, ενώ στην πραγματικότητα εννοούμε «ανάγκη». Λέμε «σ’αγαπώ», αλλά, αν το αναλύσουμε βαθύτερα, διακρίνουμε ότι αυτό που λέμε στην πραγματικότητα είναι «σε χρειάζομαι». Αυτό είναι το βασικό μήνυμα των περισσότερων ερωτικών τραγουδιών. Θρηνούν με λύπη, πόνο, αγωνία και φωνάζουν «με άφησες, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα, σε χρειάζομαι».

Αυτό δεν είναι αγάπη. Είναι ανάγκη, προσκόλληση και εθισμός. Αν ήταν αγάπη και ο άλλος ήταν πιο ευτυχισμένος αφήνοντας μας ή με κάποιον άλλον, θα χαιρόμασταν και δεν θα νιώθαμε λύπη για τον εαυτό μας. Το να αγαπάς σημαίνει να θέλεις ο άλλος να είναι ευτυχισμένος, υγιής και επιτυχημένος με κάθε τρόπο. Η αγάπη δεν προκαλεί τον πόνο που νιώθουμε, όταν κάποιος μας αφήνει ή μας απορρίπτει. Ο πόνος γεννιέται επειδή στηριζόμαστε στον άλλο για ασφάλεια, απόλαυση ή επιβεβαίωση. Η αγάπη δημιουργεί ευτυχία. Οι ανάγκες και οι προσκολλήσεις δημιουργούν φόβο, πόνο και ταλαιπωρία.

Η αγάπη μας είναι ανάμικτη με σημαντική ποσότητα ανάγκης. Η αγάπη θέλει να δίνει. Η ανάγκη θέλει να παίρνει. Μερικές φορές αυτό που ζητάμε να πάρουμε είναι πολύ λεπτό και απαιτεί βαθιά εσωτερική έρευνα, όποτε νιώθουμε πόνο σε μια σχέση μας, είναι επειδή κινδυνεύουν να μην ικανοποιηθούν οι ανάγκες μας. Και όταν δεν ικανοποιούνται, η «αγάπη» μας μετατρέπεται σε πόνο, απογοήτευση, φόβο, μοναξιά, κατωτερότητα ή πίκρα και μερικές φορές σε θυμό, μίσος, οργή και επιθυμία για εκδίκηση.

Πως μπορεί η αγάπη να μετατραπεί σε όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα; Δεν μπορεί. Η απλή αλήθεια είναι ότι ένα τέτοιο συναίσθημα δεν ήταν ποτέ από την αρχή αγνή αγάπη. Ήταν μια «έλξη» βασισμένη σε κάποιο βαθμό στην ανάγκη.

Σημείωση: Αυτό δε σημαίνει ότι θα απορρίψουμε τον εαυτό μας επειδή σπάνια αγαπάμε πραγματικά αγνά. Δεν θα μπορούσαμε, καθώς δεν είμαστε ακόμη φωτισμένα πνευματικά όντα. Θα ήταν σαν να απορρίπτουμε τον εαυτό μας που δεν έχουμε πανεπιστημιακό δίπλωμα, όταν ακόμη φοιτούμε στο δημοτικό. Είναι φυσικό να μην μπορούμε να αγαπάμε χωρίς όρους. Αυτό είναι το στάδιο εξέλιξής μας. Και είναι εξίσου φυσικό να εξελιχθούμε σε μια αγνότερη μορφή αγάπης.»

Ρόμπερτ Ηλίας Νατζέμυ - Η αγάπη είναι επιλογή

Το να αγκαλιάζεις το Τώρα oδηγεί στη ζωή

"Το να ακολουθείς το παρελθόν, οδηγεί σε κατάθλιψη.

Το να επιδιώκεις το μέλλον, οδηγεί σε άγχος.

Το να αγκαλιάζεις  το Τώρα

Οδηγεί στη ζωή."

Lao Tzu

Οι χορτοφάγοι δεν είναι ούτε ακραίοι, ούτε γραφικοί.

Γιατί οι χορτοφάγοι θεωρούνται ακραίοι; 

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο το να στοιβάζεις τα ζώα για όλη τους τη ζωή μέσα σε μικρούς χώρους, που δεν αερίζονται, όπου ζουν μέσα στα περιττώματά τους και δεν μπορούν να κουνηθούν ούτε στο ελάχιστο;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο να τους κόβεις τα ράμφη τους για να μην τραυματίζονται μεταξύ τους, επειδή δεν χωράνε και τρελαίνονται;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο να βιάζεις τα ζώα, χώνοντας το σπέρμα μέσα τους ώστε να συλλάβουν, και αφού γεννήσουν να κλέβεις το γάλα (που δεν το χρειάζεσαι έτσι κι αλλιώς) από το μικρό τους και έπειτα να πηγαίνεις το μωρό για σφάξιμο;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο τα αρσενικά κοτόπουλα που γεννούν οι κότες να τα πετάς ζωντανά σε μηχανές άλεσης, μιας και δεν μπορούν να κάνουν αυγά, οπότε είναι άχρηστα;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο να μην βόσκουν τα ζώα αλλά να τα ταϊζεις νεκρά ζώα και  μεταλλαγμένα σιτηρά, επειδή είναι φθηνά;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο να μπουκώνεις τα ζώα με ορμόνες, αντιβιοτικά και φάρμακα και εκείνα να πρήζονται, να γεμίζουν φλεγμονές, να μην μπορούν να σταθούν όρθια, να αρρωσταίνουν;

Γιατί δεν θεωρείται ακραίο να τα θανατώνεις βασανιστικά και εκείνα να ουρλιάζουν, να πονάνε, να φοβούνται, να τρέμουν… και έπειτα όλον αυτό τον πόνο, το φόβο, τον τρόμο και το θάνατο να τον βάζεις μέσα σου; Γιατί τα πτώματά τους δεν είναι μόνο τροφή νεκρή, αλλά και τροφή βλαβερή, εμποτισμένη από τις τοξίνες που εκκρίνουν εκείνη την ώρα. Αλλά και ενεργειακά, αυτό αφήνει το αποτύπωμά του και δεν χάνεται ποτέ (για όποιον γνωρίζει).

Όλα αυτά και πολλά άλλα δεν θεωρούνται ακραία.

Θεωρείται ακραίος/α ο/η χορτοφάγος που αποφάσισε να έχει μια διαφορετική στάση ζωής ,  μια άλλη ηθική, και μια άλλη διατροφή είτε για λόγους υγείας (η χορτοφαγία είναι η πιο υγιεινή διατροφή με αποδείξεις), είτε για λόγους συναισθηματικούς (θέλησε να βγει από αυτήν την αλυσίδα της εκμετάλλευσης, του βασανισμού και της θανάτωσης ζωντανών πλασμάτων).  Αναρωτιέμαι για ποια ισορροπία και μέτρο κάνουν λόγο κάποιοι άνθρωποι.  Τι σημαίνει να γίνονται όλα με μέτρο; Να βασανίζουμε λίγο, όχι πολύ; Να σκοτώνουμε λίγο, όχι πολύ;  Τι είδους επιλεκτική ηθική είναι αυτή;  Και γιατί επίσης, επιλεκτικά είναι κάποιοι άνθρωποι φιλόζωοι; Γιατί σοκάρονται και αγανακτούν με τα κακοποιημένα και τα σκοτωμένα σκυλιά και τις γάτες, ενώ οι αντίστοιχες πράξεις στα ζώα όπως οι αγελάδες, τα γουρούνια, οι κότες και τα πρόβατα τους φαίνονται φυσικές;  (ο λεγόμενος σπισισμός, μια μορφή ρατσισμού).

Οι χορτοφάγοι δεν είναι ακραίοι. Δεν είναι ούτε γραφικοί. Έχουν κάνει ένα βήμα εμπρός συνειδησιακά. Διότι καταρχήν έχουν καταφέρει να αντισταθούν στους διατροφικούς νοητικούς προγραμματισμούς, στους διατροφικούς μύθους που από παιδιά μας ταϊζουν . Και είναι υγιέστατοι. Έπειτα, συναισθάνθηκαν ότι σε αυτόν τον πλανήτη δεν υπάρχουν τα πάντα για να μας υπηρετούν. Και έκαναν ένα βήμα συμφιλίωσης, ειρήνης και φροντίδας προς αυτόν. Είπαν όχι στη βία.

Αν δεν μπορείτε να κάνετε αυτό που κάνουν, είτε γιατί σας είναι δύσκολο να υπερβείτε τη συνήθεια, είτε επειδή λανθασμένα θεωρείτε ότι το κρέας κάνει καλό, τουλάχιστον μην χλευάζετε. Δεν σας τιμά.

Και σταματήστε πια αυτό το ανόητο επιχείρημα «και τα φυτά πονάνε». Τα φυτά δεν έχουν κεντρικό νευρικό σύστημα, ούτε εγκέφαλο. Τα ζώα, τα πτηνά, τα ψάρια (όπως και οι άνθρωποι) έχουν. Τα ζώα, τα πτηνά, τα ψάρια και οι άνθρωποι βιώνουν τον πόνο, τον φόβο, το άγχος, τον πανικό με τον ίδιο τρόπο! Έχουν αισθήσεις, όπως εμείς. Μπείτε στη θέση τους…. Τα φυτά έχουν νοημοσύνη, αλλά δεν έχουν αισθήσεις.

Επίσης, ένα φυτό ή ένας καρπός όταν κόβεται, δεν σημαίνει ότι πεθαίνει ως οργανισμός. Ξαναβγάζει καρπούς, άρα ζει. Τα φυτά και τα δέντρα, μας «προσφέρονται» κατά κάποιον τρόπο και είμαστε ευγνώμονες γι αυτό. Αν δεν τα φάμε, απλά μαραίνονται και ξανακάνουν τον κύκλο τους.  Προς το παρόν, σε αυτό το επίπεδο εξέλιξης χρειάζεται να τρώμε. Δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τη χρήση φυτών, αλλά μπορούμε να ζήσουμε πολύ καλά, χωρίς να προκαλούμε σκόπιμο βασανισμό και θάνατο σε τόσα ζώα. Μακάρι να έρθει η στιγμή που θα μπορούμε να τρεφόμαστε αποκλειστικά με πράνα. Μέχρι τότε, όμως, μη μου λέτε ότι επειδή και τα φυτά πονάνε, τρώτε ζώα! Είναι παράλογο.

Πριν κάνετε άκομψο χιούμορ, πριν χλευάσετε, πριν επιτεθείτε, σκεφτείτε τι ακριβώς απειλείται μέσα σας από κάποιον χορτοφάγο.  Σε τι αμύνεστε; Σκεφτείτε αν μιλάτε εσείς ή οι νοητικοί προγραμματισμοί σας. Εσείς ή οι φόβοι σας. Εσείς ή οι συνήθειές σας. Εσείς ή οι ενοχές σας.

Ρωτήστε, ενημερωθείτε, πάρτε τη ζωή σας στα δικά σας χέρια. 

Οι χορτοφάγοι δεν είναι ούτε ακραίοι, ούτε γραφικοί. 

Laeta

Διαβάστε επίσης: 

Κρέας - μια τροφή νεκρή

Γιατί το κρέας πρέπει να καταργηθεί ως τροφή

Μύθοι υπέρ της κατανάλωσης ζωϊκών προϊόντων

Αγαπάμε τα ζώα. Δεν τα τρώμε.

Αντιμετωπίζοντας τον πονοκέφαλο με γιόγκα

Είναι σημαντικό να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τους σωματικούς πόνους με όσο γίνεται πιο φυσικούς τρόπους. Τις περισσότερες φορές οι πονοκέφαλοι σχετίζονται με την μυϊκή ένταση, το άγχος, την κακή κυκλοφορία του αίματος, την μειωμένη παροχή οξυγόνου στο κεφάλι κ.α.  Η γιόγκα μας βοηθά να απελευθερώσουμε την ένταση και το στρες από το σώμα. Οι μυς του κεφαλιού, του λαιμού και της πλάτης χαλαρώνουν και το οξυγόνο ρέει ελεύθερα στον εγκέφαλο. Επίσης αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος σε όλο το σώμα και τονώνει το νευρικό σύστημα.

Για καλύτερα αποτελέσματα μπορείτε να κάνετε και ασκήσεις αναπνοής (Ujjayi και Nadi Sodhana Pranayama). Όσοι είστε εξοικειωμένοι/ες με τη γιόγκα, μπορείτε να κάνετε και διάφορες ανεστραμμένες στάσεις the Shoulderstand (Sarvangasana), the Plow Pose (Halasana),  the Headstand (Sirsasana)  ως προληπτική θεραπεία, όχι όμως κατά τα διάρκεια του πονοκεφάλου. Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν τη ροή του αίματος και του οξυγόνου στο κεφάλι και τον εγκέφαλο. 

Οι παρακάτω στάσεις της γιόγκα, είναι πολύ εύκολες και μπορούν να μας ανακουφίσουν από τον πονοκέφαλο και τις ημικρανίες.  

Legs up the wall  - Viparita Karani

Knees to chest - Apasana

Child's pose - Balasana

Cat stretch - Marjariasana

Head to Knee Pose  - Janusirsasana

Seated Forward Bend - Paschimottanasana

Downward Facing Dog pose -  Adho Mukha Svanasana 

Corpse - Savasana

Η μεγαλύτερη έκπληξη, ο άνθρωπος

Ρώτησαν κάποτε το Δαλάι Λάμα: 

«Τι σας προκαλεί τη μεγαλύτερη έκπληξη στην ανθρωπότητα;» 

Η απάντησή του ήταν η εξής: 

«Ο άνθρωπος. Γιατί θυσιάζει την υγεία του για να βγάλει λεφτά. Ύστερα θυσιάζει τα λεφτά του για να ανακτήσει την υγεία του. 

Και τότε είναι τόσο ανήσυχος για το μέλλον, ώστε δεν απολαμβάνει το παρόν. Και ως αποτέλεσμα αυτός δεν ζει ούτε στο παρόν, ούτε στο μέλλον. 

Και ζει σαν να μη πρόκειται ποτέ να πεθάνει. Και πεθαίνει χωρίς να έχει ζήσει ποτέ πραγματικά».

Μεγάλη Μητέρα και Μητριαρχική Συνειδητότητα

"Πολλοί άνθρωποι την ονομάζουν με πολλά ονόματα, αλλά για όλους είναι η Μεγάλη Μητέρα - διάστημα, γη, και νερό. Σαν διάστημα ονομάζεται Έα, γονέας των θεών που δημιούργησαν τους θεούς και είναι αρχαιότερη από το χρόνο. Είναι η μήτρα της αιτίας, η ρίζα - ουσία όλης της ύπαρξης, αγνή, αδιαφοροποίητη. Είναι επίσης το Μπίνα, η Ουράνια Θεία Μητέρα που δέχθηκε το Χόχμα, το Θείο Πατέρα. Αυτή έδωσε μορφή στις άμορφες δυνάμεις από τις οποίες μπορεί να χτιστεί το κάθε τι. Είναι επίσης ο Άγγελος του Θανάτου, γιατί αυτό που έχει μορφοποιηθεί θα πεθάνει, θα φθαρεί για να μπορέσει να ξαναγεννηθεί σε μια πιο ολοκληρωμένη ζωή. Ό,τι γεννιέται πρέπει να πεθάνει, γιατί ξαναγεννιέται μόνον αυτό που χει πεθάνει. Γι αυτό ονομάζεται Μάρα ή Πικρή Μάρα ή Κυρία των Θλίψεών μας (...) Κατά τον ίδιο τρόπο ονομάζεται Γη, γιατί είναι η αρχαιότατη γη, αυτή που σχηματίστηκε πρώτη από το άμορφο. (...) Είναι η Μεγάλη Θάλασσα από όπου ξεπήδησε η ζωή και στην οποία θα επιστρέψουν τα πάντα στο τέλος του αιώνα."

Dion Fortune - Η ιέρεια της Θάλασσας

"Oι διεργασίες της μητριαρχικής συνειδητότητας, εντελώς μοναδικές και συγκεκριμένα διαφορετικές απο εκείνες της πατριαρχικής, ξεκινούν με την πράξη της "κατανόησης". Αλλά η κατανόηση στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι όπως εκείνη του πατριαρχικού συνειδητού, μια διανοητική πράξη ενός ταχύτατα αντιλαμβανόμενου οργάνου που καταλαβαίνει, επεξεργάζεται και οργανώνει. Εδώ έχει τη σημασία της "σύλληψης". Για να γίνει κάτι κατανοητό, θα πρέπει κυριολεκτικά να "εισέλθει εντός" της μητριαρχικής συνειδητότητας και να αφομοιωθεί με τη συμβολική, σεξουαλική έννοια της γονιμοποίησης, δηλαδή να "συλληφθεί".  Αλλά ο θηλυκός συμβολισμός της μητριαρχικής συνειδητότητας προχωρεί ακόμη πιο πέρα στο νόημα της "κατανόησης", διότι ό,τι έχει "εισέλθει εντός" θα πρέπει στη συνέχεια να "ανέλθει στην επιφάνεια".

Erich Neumann - Ο φόβος του θηλυκού 

Απο τη Θεά Μητέρα στη Θεοτόκο Μαρία

Ο μήνας που μας πέρασε, ο Αύγουστος, είναι ο μήνας της Παναγίας. Γιορτάζουμε στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Θεοτόκου και στις 23 Αυγούστου τα εννιάμερα από την Κοίμηση της Παναγίας. Η λέξη “Παναγία” είναι προχριστιανική. “Παναγία” είναι η προσωνυμία που αποδίδεται σε πολλές οι αρχαίες θεές, καθώς και θεομήτωρ, Δέσποινα, Μεγαλόχαρη, βασίλισσα των Ουρανών, κλπ. Η βασίλισσα των Ουρανών λατρευόταν με διάφορα ονόματα και μορφές από όλους τους λαούς της Μεσογείου. Στα ιερά της Ίσιδας ή Αθηνάς οι γυναίκες των αρχαίων πήγαιναν σέρνοντας το σώμα τους ή προχωρώντας με τα γόνατα, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα. Στο τέμπλο του ναού κρεμούσαν χρυσά ή ασημένια ομοιώματα ματιών, ποδιών ή χεριών, ανάλογα με το μέρος του σώματος που επιθυμούσαν να θεραπεύσουν, όπως ακριβώς τα σημερινά τάματα.

Ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες της θεάς των Ελλήνων Ορφικών με την Παναγία αναφέρει στα προλεγόμενα στην ελληνική ιστορία του, ότι ο ακάθιστος ύμνος στην Παναγία είναι ολοφάνερα όμοιος με τους χαιρετισμούς των Ορφικών προς την αρχαία Μεγάλη Μητέρα Θεά:

«Οι χαιρετισμοί εις την υψίστην θεάν ενός των μεταγενεστέρων Ορφικών έχουσι πρόδηλον την οικειότητα προς τον ακάθιστον εκείνον Ύμνον, ον μέχρι της σήμερον άπας ο ελληνισμός δεν παύει αναπέμπων από Κωνσταντινουπόλεως μέχρις Αθηνών, και από Θεσσαλονίκης μέχρι Κρήτης και Μικράς Ασίας, προς την πάναγνον μητέρα του Σωτήρος, επί τη μνήμη της λυτρώσεως των προπατόρων από Αβάρων και Αράβων. Χαίρε, αναφωνεί προς τοις άλλοις ο Ορφικός ποιητής,

«Χαίρε δε και κλίμαξ ποτί ουρανόν αστερόεντα

ευθυδρόμους κατάγεις, ευθυδρόμους δ΄ανάγεις.

Χαίρε δ΄αγαλλομένη μεν εν Ελλάδι και Σαλαμίνι…»,

Χαίρε, ανακράζει και ο χριστιανός ποιητής

«Χαίρε κλίμαξ επουράνιε δι΄ης κατέβη ο Θεός

Χαίρε γέφυρα μετάγουσα τους εκ γης προς Ουρανόν

Χαίρε των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα…»

Στην επίθεση του βασιλιά του Πόντου, Μιθριδάτη 6ου, εναντίον της Ρόδου, χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες πολιορκητικές μηχανές, ανάμεσα στις οποίες ξεχώριζε μια πολύ θεαματική «ελέπολις», πανύψηλη και με τεράστιο όγκο, που ονομαζόταν “Σαμβύκη”. Ήταν ένα γιγάντιο κατασκεύασμα, τοποθετημένο πάνω σε δύο μεγάλα ενωμένα πλοία. Ξαφνικά, την νύχτα που ο Μιθριδάτης ήταν έτοιμος να διατάξει την επίθεση, ο ουρανός φωτίστηκε από μια μεγάλη φλόγα που είχε ανάψει στην κορυφή του απέναντι λόφου.

Όταν ο Μιθριδάτης διέταξε την επίθεση, η Σαμβύκη άρχισε να πλησιάζει απειλητικά τα τείχη. Πλησίασε στο σημείο του τείχους όπου βρισκόταν ο ναός της θεάς Ίσιδας, αλλά, ξαφνικά, συνέβηκε κάτι τελείως αναπάντεχο: Όλη εκείνη η τεράστια πολιορκητική μηχανή, μην μπορώντας να αντέξει το βάρος του φορτίου της, άρχισε, σιγά σιγά, να βυθίζεται προκαλώντας ταυτόχρονα ένα τρομαχτικό θόρυβο και βγάζοντας φωτιές από όλες τις μεριές της !

Υπάρχει η παράδοση στη Ρόδο, σύμφωνα με την οποία η μητέρα του θεού Ώρου, η Ίσιδα, εξαιτίας αυτού του «θαύματος», ονομάστηκε από τους ντόπιους “ Ίσιδα Σαμβύκη”. Η ονομασία αυτή συνέχισε να δίνεται και στη διάδοχο της, την Μητέρα του Χριστού, την Παναγία, η οποία ονομάστηκε “Παναγία Τσαμπύκα” και της οποίας η εκκλησία χτίστηκε στην θέση του αρχαίου ναού της Ίσιδας.

Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι την θεά Αθηνά οι Αιγύπτιοι την αποκαλούν Ίσιδα. Ο Ηρόδοτος, μάλιστα (Β,62), περιγράφει την αιγυπτιακή γιορτή “Λυχνοκαΐα”, που ήταν αφιερωμένη στη θεά Νηίθ (Αθηνά), η οποία ταυτιζόταν με τη θεά Ίσιδα. Γράφει ο αρχαίος ιστορικός: «Οι Αιγύπτιοι στην πόλη Σάιν λατρεύουν τη θεά Νηίθ (Αθηνά), αφιερώνοντάς της κάθε χρόνο μια γιορτή την οποία ονομάζουν “Λυχνοκαΐα”. Εφόσον λοιπόν έρθει η εποχή της γιορτής αυτής, οι περισσότεροι βάζουν σε ειδικά πλοία τους λύχνους και πλέουν μέσω του Νείλου στη Σάιν. Όταν φτάσουν στο ναό και μπροστά στο άγαλμα, κάνουν όλες τις απαιτούμενες τελετές, ανάβουν τους λύχνους κοντά στις σκηνές και τα κράσπεδα του περιβόλου, και όλη η πόλη φωταγωγείται από την ιερή φωτιά...».

Απ’ όσα αναφέραμε υπάρχει μια διαδοχή στη λατρεία με την προσωνυμία Παναγία: από την Μητέρα Θεά, στην Αθηνά, στην Ίσιδα και τέλος στη Θεοτόκο Μαρία, την μητέρα του Ιησού, ενώ αποδίδεται και σε άλλες θεές. Η Παναγία έχει όλα τα σύμβολα μια ουράνιας Μεγάλης Μητέρας, μιας φεγγαροθεάς, μιας Σεμέλης ή Ίσιδας.

Για τους Έλληνες η Άρτεμη ήταν μια δύναμη της φύσης. Σύμβολό της ήταν το ελάφι και το τόξο που κρατούσε σαν κυνηγούσε τα άγρια θηρία του δάσους. Το ελάφι συμβολίζει την καρδιά και το κυνήγι στο δάσος των άγριων ζώων είναι η νίκη απέναντι στα άγρια πάθη του ανθρώπου, ώστε να καθαριστεί η καρδιά. Γι αυτό και η Άρτεμη είναι Παρθένα συμβολίζοντας την αγνότητα.

Η Θεοτόκος Μαρία, η κόρη του Ιωακείμ και της Άννας, είναι μια γυναίκα θνητή, που γεννάει τον Υιό του Θεού, τον Χριστό. Όπως και η Σεμέλη, η κόρη του Κάδμου και της Αρμονίας είναι μια θνητή γυναίκα, που γεννάει τον γιό του Δία, τον θεό Διόνυσο. Η Θεοτόκος Μαρία, μετά τον θάνατό της- την κοίμηση κατά την εκκλησία- ανελήφθη στους Ουρανούς. Σήμερα τιμάται από τους χριστιανούς ως Θεομήτωρ, Πλατυτέρα των Ουρανών, ως τιμιοτέρα των Χερουβείμ κι ενδοξοτέρα των Σεραφείμ. Και η Σεμέλη εγέρθηκε από τον Άδη και αναλήφθηκε στον Όλυμπο, όπου ως Θυώνη ή Διώνη έζησε με τους Ολύμπιους θεούς και τιμήθηκε από τους θνητούς ως θεά.

Η Μητέρα Θεά είναι εκείνη που βοηθάει τους αμαρτωλούς να σωθούν, είναι η Θεά με την απέραντη αγάπη και την άπειρη συγχώρεση, η Θεά που γνωρίζει τα πάθη και τους πόνους των θνητών ανθρώπων. Ως μια τέτοια Θεά την σεβάστηκαν και την τίμησαν οι θαλασσινοί λαοί της Μεσογείου και δεν σταμάτησαν να την τιμούν τους αιώνες της καταδίωξης και της στεναχώριας.

Η Θεά Μητέρα, η Μεγάλη Θεά δεν είναι άλλη από την “Ψυχή του Κόσμου”, στις διάφορες εκφράσεις της και από αυτήν εκπορεύονται οι ατομικές Ψυχές. Οι διάφορες Κοσμογονίες δείχνουν πως κάθε έθνος θεωρούσε την Συμπαντική Ψυχή , την Μεγάλη Θάλασσα, την Βασίλισσα των Ουρανών σαν τον Νού του Δημιουργού Πλάστη, και πως ονομαζόταν Μητέρα. Είνα η Anima Mundi, η Παγκόσμια Ψυχή του Πλάτωνα,ο φορέας του Φωτός, το δοχείο των μορφών, το Θείο Πνεύμα των Αιγυπτίων, το Άγιο Πνεύμα των Χριστιανών, το Ακάσα των Ινδουιστών,η Μήτρα του Σύμπαντος. Το Πνεύμα της κυβερνά τα αστραφτερά ύψη του Ουρανού, την θάλασσα, την θρηνητική σιωπή του κάτω κόσμου. Λατρεύεται με πολλές όψεις και είναι γνωστή με αμέτρητα ονόματα. Είναι το θηλυκό Αρχέτυπο, η πηγή κάθε ζωής. Είναι η Βασίλισσα του Ουρανού, αυτή που κρατάει τα κλειδιά της γονιμότητας. των πυλών της γέννησης και του θανάτου. Μία δύναμη διασκορπισμένη σε όλη την δημιουργία.

Σύμφωνα με τον Μίρτσεα Ελιάντε, ως τις μέρες μας έχει φθάσει ένας σημαντικός αριθμός δοξασιών, μύθων, τελετουργικών και τέχνεργων σχετικών με τη γη, τις θεότητές της και το “αρχέτυπο της μεγάλης μητέρας”. Η Μεγάλη Μητέρα στις παραδόσεις του κοσμογονικού ζεύγους είναι η σύντροφος, η θηλυκή όψη που γονιμοποιείται με τρόπο θαυματουργό ή μη και γεννά, αποκαλύπτει τα σιτηρά, τους καρπούς και όλα τα γεννήματα της γης. Ο Τζέιμς Φρέιζερ ο συγγραφέας του “Χρυσού Κλώνου” και εκείνοι που επηρέασε, όπως ο Ρόμπερτ Γκρέιβς και η Μαρίγια Γκιμπούτας, ανέπτυξαν τη θεωρία ότι όλες οι θεότητες της Ευρώπης και της Aιγαιακής λεκάνης προήλθαν από μία θεότητα της νεολιθικής μητριαρχίας. Ως θεμέλιο της θεωρίας της έθεσε την ανακάλυψη ειδωλίων με ασυνήθιστες υπερβολές σε διάφορους πολιτισμούς της προϊστορικής Ευρώπης, τα οποία εκείνη ονόμασε ειδώλια γονιμότητας και τους απέδωσε τις λειτουργίες της αναπαραγωγής, της γαλούχησης και της αύξησης της ζωής. Τέτοια ειδώλια συναντούμε στο Σέσκλο (Θεσσαλία) και σε νησιά του Αιγαίου.

Πολλοί ιστορικοί της θρησκείας υποστηρίζουν ότι τους αιώνες κατά τους οποίους διαμορφωνόταν ο Χριστιανισμός υιοθέτησε και μεταμόρφωσε χαρακτηριστικά θρησκευτικών παραδόσεων που προηγήθηκαν ή και χρειάστηκε να ανταγωνιστεί. Η απόδοση τιμών στο πρόσωπο της Μαρίας (Παναγία) της Καινής Διαθήκης, της μητέρας του Ιησού Χριστού, αποτελεί μεταγενέστερη δογματική εξέλιξη που περιέλαβε στοιχεία προηγούμενων θηλυκών θεοτήτων. Ως «μητέρα του Θεού» και «Θεοτόκος» ενσωμάτωσε στοιχεία θηλυκών θεοτήτων που επί χιλιετίες πιστευόταν ότι συντηρούσαν τους επαναλαμβανόμενους εποχικούς κύκλους θανάτου και αναγέννησης. Ήδη πριν από τον 6ο αιώνα, αποδόθηκαν στη Μαρία χαρακτηριστικά όπως η αειπαρθενία, η οποία ήδη ίσχυε για την Αθηνά και την Άρτεμη, και η θέση της «βασίλισσας του ουρανού» και της «μεσολαβήτριας» υπέρ της ανθρωπότητας, όπως συνέβαινε με την ευρέως διαδεδομένη λατρεία της Ίσιδας.

Στην Κρήτη λατρευόταν η θεά των όφεων, θεά της γονιμότητας, που ορίζεται και ως Μεγάλη Μητέρα. Το γυμνό στήθος και τα φίδια (πρώτη εικόνα) συμβολίζουν την ευφορία και την γονιμότητα. Η παλιότερη παράσταση της Μητέρας Θεάς βρίσκεται σ’ ένα σφραγιδόλιθο που βρέθηκε στα Μάλια και είναι της Παλαιοανακτορικής περιόδου, στα οποία τα χέρια είναι υψωμένα παράλληλα με το σώμα και το κάτω μέρος του σώματος είναι τριγωνικό. Παρόμοιος σφραγιδόλιθος Παλαιοανακτορικής περιόδου βρέθηκε στην Φαιστό. Στη νεκρόπολη της Φαιστού βρέθηκε επίσης χρυσό δαχτυλίδι που παριστάνει τη θεά καθισμένη σε θρόνο με υψωμένα τα χέρια και μπροστά της σε λατρευτική στάση εικονίζονται μια ιέρεια κι ένας κυνοκέφαλος. Όλες οι παραπάνω αναπαραστάσεις ανήκουν στην κατηγορία των χειρονομιών τύπου Ψ (όπως στην πρώτη εικόνα) που σχετίζεται με τη θέση των χεριών σε σχέση με το σώμα. Τα χέρια σ’ αυτή τη θέση σχηματίζουν τα κέρατα, ιερό σύμβολο για τους Μινωίτες και βασικός συμβολισμός της θεάς-Μητέρας ως Κοσμικής Αγελάδας (Ίσις-Αθώρ).

Στην Κρήτη το κύριο μέρος της λατρείας ήταν αρχικά συγκεντρωμένο στο θηλυκό πρόσωπο της θεότητας, στη Μεγάλη Μητέρα, τη Ρέα - Γη ή Μα, γιατί αυτή συμβόλιζε την παραγωγική ανανεωτική φροντίδα της Μητέρας Φύσης. Οι θρησκευτικές τελετές ήταν απόδοση σεβασμού σ’ αυτήν και εκδήλωση της παρακλήσεως για τη βοήθειά της.

Στα Μεγάλα Μυστήρια λειτουργούσαν βαθμοί μυστικών τελετουργιών προς τη θεά των όφεων, η οποία συμβόλιζε τη Μεγάλη Μητέρα Θεά. Προκαταρτικοί της τελικής μυστηριακής ιερουργίας ήταν οι ιεροί χοροί. Αλλά εκτός από αυτούς γινόταν ακόμη συμβολικές λιτανείες ιερειών και ιερέων, μυστικές συνεστιάσεις, λατρευτικές προσφορές και θυσίες μέσα σε σπονδικές φιάλες και ρυτά, που προσφέρονταν στο Ιερό Δέντρο και στη Στήλη του Διπλού Πέλεκυ.

Ο Διπλός Πέλεκυς βρισκόταν πάντοτε στημένος στο κέντρο του ιερού, είτε Ιερό Σπήλαιο ήταν αυτό ή Ναός, είτε Λαβύρινθος ή Αίθουσα του Θρόνου, ναού της λατρείας στα Μινωικά ανάκτορα, για να φανερώνει την ιερότητα και το «άβατο» του μέρους αυτού. Η μυστική ιερουργία των Μεγάλων Μυστηρίων της Μητέρας Θεάς, ήταν μια τεχνική επικοινωνίας και επαφής με τη Μεγάλη Θεά, για να δέχονται οι μυημένες στα Μυστήριά της, γυναίκες, τη Θεία Δωρεά της απ’ ευθείας από τη Μητέρα Ρέα.

Στα Κρητικά Μυστήρια γενικά, η λειτουργική αυτή τέχνη λεγόταν «ιεροπραξία» για να ξεχωρίζει από τις άλλες ιερουργίες τους. Και το Ιερό Δέντρο το συνδεδεμένο με τη λατρεία της Θεάς Μητέρας, κάτω από το οποίο βρισκόταν ο ναός της, ήταν δρυς στις κορυφές των ορέων και η ελιά στα χαμηλότερα μέρη. Το δέντρο ως σύμβολο συμβόλιζε τη μητέρα που προσφέρει τον καρπό της ζωής.

Το σημαντικότερο μέρος της ιεροπραξίας των Μεγάλων Μυστηρίων, με τις ενωμένες δυνάμεις της Θεάς Μητέρας και του Θείου συντρόφου της σε μια ιερή ένωση, ήταν η απόκτηση από τους μύστες του χρυσού Διπλού Πέλεκυ.

Σύμβολο της πνευματικής αθανασίας και της σοφίας του Ιερού αυτού ζεύγους και σύμβολο της ενωμένης δύναμής τους επάνω στη γη, βρισκόταν πάντοτε στημένος στο κέντρο των ιερών σπηλαίων, στο κέντρο επίσης των Λαβυρίνθων ή της Αίθουσας του θρόνου. Και στους εσωτερικούς βαθμούς όλων των τάξεων των κρητικών μυστηρίων, είχε την ίδια σημασία με τη Θεά των όφεων, δηλαδή τη σημασία της συμβολικής και ουσιαστικής συνισταμένης στην πνευματική δημιουργική ένωση των δυο δυνάμεων της Φύσεως, της παραγωγικής και της γονιμοποιού.

Και αυτά γιατί οι μύστες της Κρητομινωικής θρησκείας, γνώριζαν τους πνευματικούς νόμους, γνώριζαν ότι τίποτα δε μπορεί να κατορθωθεί για την πνευματική αναγέννηση και την πνευματική απελευθέρωση των ανθρώπων, χωρίς τη διπλή ιερή ένωση, με τις ενωμένες δυνάμεις της στον καρπό τους, στον θεό δηλαδή του πνευματικού φωτός, που προσφέρεται σαν Θεία Δωρεά για έναν τέτοιο σκοπό.

Η Γαία, ή η μητέρα γη, ήταν η Μεγάλη Θεά των πρώτων Ελλήνων. Αντιπροσώπευσε τη γη και λατρεύτηκε ως καθολική μητέρα. Από την αρχαϊκή ακόμα εποχή λατρεύτηκε ως μητέρα όλων των ζωντανών πλασμάτων αλλά και του Ουρανού.

Στη Θεογονία του Ησίοδου, η Γαία προϋπήρχε με τον Έρωτα και το Χάος στη δημιουργία του Κόσμου. Γέννησε τον Ουρανό, τα Όρη και τον Πόντο. Έσμιξε με τον Ουρανό και γέννησε τους Τιτάνες. Η συνεχής δημιουργία έδωσε στους αρχαίους Έλληνες την εικόνα του θεϊκού ζευγαριού, που γεννάει τα πάντα. Ο Ουρανός ήταν ο πατέρας, που γονιμοποιεί και η Γαία ήταν η μητέρα που κυοφορεί, γεννά και τρέφει τα παιδιά της. Η Γαία όμως δεν ήταν μονάχα η μητέρα όλων των όντων που γεννιόνταν από το έδαφος. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι ήταν και η μητέρα του ίδιου του ανθρώπου. Οι κάτοικοι της Αττικής και της Αρκαδίας ισχυρίζονταν πως ήταν αυτόχθονες (Πελασγός και Κέκροπας), δηλαδή είχαν γεννηθεί από το έδαφος, ήταν παιδιά της Γαίας.

Στους θρύλους της Αττικής, ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Εριχθόνιος. Γεννήθηκε από το σπέρμα του Ηφαίστου που έπεσε στη γη, ύστερα από την ανεπιτυχή προσπάθεια του να σμίξει ερωτικά με την Αθηνά. Σε διάφορες καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις παρουσιάζεται η Γαία με μορφή γυναίκας να βγαίνει από το έδαφος και να δίνει με σηκωμένα τα χέρια της στην Αθηνά τον Εριχθόνιο με τον Ήφαιστο να παρακολουθεί. Στην Αττική λατρεύονταν με το επίθετο “Κουροτρόφος”, δηλαδή αυτή που προστατεύει τα παιδιά στη γέννηση και στην ανατροφή τους.

H Αθηνά, η πιο αγαπημένη θεά των Αρχαίων Ελλήνων, ήταν η θεά που συμβόλιζε τη σοφία. Οι Έλληνες, ο πρώτος λαός που κατέκτησε τη λογική σκέψη και διατύπωσε καθολικούς νόμους για τη λειτουργία του σύμπαντος, λάτρεψαν μια θεά που προσωποποιούσε την εξυπνάδα και τη φρόνηση.

Ήταν η αγαπημένη κόρη του Δία, όμορφη, γενναία αλλά και σοφή. Κι ήταν φυσικό να τη λατρεύουν οι Έλληνες γιατί ενσάρκωνε τα ιδανικά της φυλής τους. Τη γενναιότητα και τη φρόνηση. Η Αθηνά, ήταν προσωποποίηση της σοφίας και της γνώσης, η προστάτιδα κάθε ανθρώπινης τέχνης και κάθε ωφέλιμης εργασίας.

Στον Ορφικό Ύμνο, ο υμνωδός λέει:

« Παλλάδα μονογέννητη, σεπτέ γόνε του μεγάλου Δία,

θεϊκή, μακάρια θεά, πολεμοθόρυβη, γενναιόψυχη,

άρρητη και ρητή, μεγαλώνυμη, σπηλαιοθρεμμένη,

που κυβερνάς τις κορφές των ψηλόραχων βουνών

και τα σκιερά όρη, κι ευφραίνεις την ψυχή σου

στα φαράγγια, οπλόχαρη, που εκστασιάζεις

τις ψυχές των θνητών με μανία, κόρη αθλήτρια…

…αρνήτρια του γάμου, πολύπλουτη μητέρα των τεχνών,

που την ορμή παρακινείς, και τη μανία δίνεις

στους κακούς, και στους καλούς τη φρόνηση•

…λυτρώτρια των κακών, νικηφόρα θεά, γαλανομάτα,

τεχνοεφευρέτρια, πολυλατρεμένη βασίλισσα.

Εισάκουσέ με που προσεύχομαι μέρα και νύχτα ακόμα

και τα ξημερώματα, και δώσε ειρήνη πολύπλουτη,

ικανοποίηση κι υγεία σ’ ευτυχισμένες εποχές. » (Ορφικός Ύμνος 32, “Στην Αθηνά”)

Μπορεί η Αθηνά να πήρε μέρος σε πολέμους, αλλά δεν ήταν αιματόχαρη, κι ούτε αλλοπρόσαλλη, σαν τον αδερφό της τον Άρη, γιατί γνώριζε να συνταιριάζει την παλικαριά με τη φρόνηση και την εξυπνάδα, πράγμα που την κάνει να έρθει πολλές φορές σε αντίθεση με τον θεό του πολέμου. Έτσι παραστέκεται σε όλους τους μεγάλους ήρωες, στον Ηρακλή, στον Περσέα, στον Τυδέα και στο γιό του Διομήδη, στον Αχιλλέα, στον Οδυσσέα και στον γιο του Τηλέμαχο.

Σαν κόρη της Μήτιδας ήταν έξυπνη και επινοητική όχι μόνο στα έργα του πολέμου, μα περισσότερο στης ειρήνης. Προστατεύει κάθε χειρώνακτα τεχνίτη που δουλεύει με το μυαλό και τις δουλειές των γυναικών όταν ύφαιναν κι έκλωθαν. Γι’ αυτό την προσονόμαζαν Εργάνη. Η ίδια ήταν περίφημη για την υφαντική της τέχνη. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια γράφει:

« Όσο τους άλλους ξεπερνούν οι Φαίακες στην τέχνη

να κυβερνούν στα πέλαγα τα γρήγορα καράβια,

τόσο στην τέχνη του αργαλειού τεχνίτρες οι γυναίκες•

η Αθηνά τους χάρισε νου σωστό, καλές τέχνες. » (Όμηρος, “Οδύσσεια”, ραψ. η΄, 108- 111)

Δίδαξε στους ανθρώπους να οργώνουν τα χωράφια και να δαμάζουν τα άλογα. Με τη δική της βοήθεια σκάρωσαν οι Αργοναύτες το καλοτάξιδο και ασφαλές καράβι τους Αργώ και οι Δαναοί στην Τροία τον Δούρειο Ίππο. Σαν θεά της σοφίας παραστέκει στους φιλοσόφους και στους ρήτορες και εμπνέει τους ποιητές.

Ουσιαστικά μέσα από την δημιουργική δύναμη των τεχνών που διδάσκει η θεά- αλλά και οι άλλοι θεοί- στους ανθρώπους, εκφράζεται η τελειοποιητική τάση και ισχύς που υπάρχει στον Κόσμο, η προοδευτική εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού, αλλά και η εξέλιξη των μορφών στο σύμπαν. Αν κι αγαπάει η θεά τους ήρωες, η αγάπη της δεν περικλείει ίχνος ερωτισμού γι’ αυτούς, προτιμώντας να μη σμίξει ούτε με θεό, ούτε με θνητό, και να παραμείνει παρθένα:

« Τρία μυαλά μονάχα ούτε να πείσει (η Αφροδίτη) γίνεται ούτε να ξεγελάσει:

την κόρη του ασπιδοφόρου Δία, τη γλαυκομάτα Αθηνά,

που της πολύχρυσης της Αφροδίτης οι δουλειές δεν της αρέσαν…

Πρώτη αυτή δίδαξε τους χθόνιους μαστόρους

αμάξια να κατασκευάζουν και άρματα χάλκινα ολοστόλιστα

κι αυτή τις παρθένες με το τρυφερό δέρμα μέσα στα μέγαρά τους

δίδαξε έργα σπουδαία, σύνεση βάζοντας σε καθεμιά. » (Ομηρικός Ύμνος 5, “Στην Αφροδίτη”, 7- 15)

Η παρθενία της θεάς συμβολίζει την τιμιότητα και την αγνότητα που πρέπει να κοσμούν τη σοφία και τη γνώση. Η Αθηνά παρέμεινε παρθένα για να μας δείξει την αγνότητα της γνώσης. Η γνώση πρέπει να είναι άσπιλη γιατί απευθύνεται σ’ όλη την ανθρωπότητα. Δεν αφορά την προσωπικότητα του ανθρώπου, αλλά την ατομικότητα. Αφορά την ψυχή του, την οποία ανυψώνει, την εξελίσσει, σαν το φρούτο την ωριμάζει και σταδιακά την φτάνει στην τελείωση, στη θέωση. Κάποτε, λέει ο μύθος, έτυχε ο Τειρεσίας να δει γυμνή τη θεά, να λούζεται σε μια λίμνη κοντά σε μια πηγή, μαζί με τη μητέρα του Χαρικλώ. Η θέα της γυμνής Αθηνάς ήταν η αιτία να χάσει την όρασή του. Την παρακάλεσε τότε η Χαρικλώ να ξαναδώσει πίσω την ικανότητα να βλέπει, αλλά αυτό ήταν αδύνατο, όταν οι θεοί έπαιρναν μια απόφαση, δεν υποχωρούσαν. Αντί της όρασης, του έδωσε το χάρισμα να ακούει τη φωνή των πουλιών και να μαντεύει, ενώ του χάρισε ένα ραβδί, με το οποίο περπατούσε καλύτερα κι από το να είχε τα μάτια του. Έτσι ο θνητός Τειρεσίας έγινε ο μάντης της Θήβας κι έζησε εννιά γενιές αντί για μία. Αυτό το περιστατικό μπορούμε να το αποσυμβολίσουμε πως όταν αντικρίσουμε την ωραιότητα της γνώσης, δηλ. έρθουμε σ’ επαφή με την αληθινή πηγή της, αποκτούμε ικανότητες που ξεπερνούν αυτές των απλών αισθήσεων. Αποκτούμε την ικανότητα της διόρασης, γινόμαστε διαισθητικοί κι ερχόμαστε σ’ επαφή με υπεραισθητούς κόσμους. Ξεφεύγουμε από τον αισθητό κόσμο κι ανυψωνόμαστε στον νοητό κόσμο, στον κόσμο των Ιδεών του Πλάτωνα και σταδιακά στον πνευματικό κόσμο. Αυτό σπάει τους χρονικούς περιορισμούς κι είναι σαν να ζούμε πολλές γενιές.

Η διπλή κυοφορία της Αθηνάς από τη μητέρα της Μήτιδα και τον πατέρα της Δία υποδηλώνει ότι πήρε τόσο τις θηλυκές, όσο και τις αρσενικές ιδιότητες της φρόνησης και της νοημοσύνης. Η σοφία της είναι ολόπλευρη και ολοκληρωμένη.

Τελευταίο παιδί που γεννάει ο ίδιος ο Δίας είναι η Αθηνά. Έτσι κλείνει και ο κύκλος της σοφίας. Αρχή του κύκλου από πρωτόγονη σοφία, ανάμιχτη με πανουργία, και λήξη του κύκλου με αγνή σοφία. Όλα στη φύση, όπως μπορούμε να παρακολουθήσουμε, ακολουθούν κύκλους (κυκλικές μεταβολές). Γενικότερα, όλα στο σύμπαν, που δεν μπορούμε στην εφήμερη ζωή μας να παρακολουθήσουμε, ακολουθούν παρόμοιους, αλλά μεγαλύτερους, κύκλους. Και η πορεία της ανθρωπότητας είναι παρόμοια. Ο άνθρωπος ξεκινάει από την πρωτόγονη κουτοπονηριά για την επιβίωσή του, και καταλήγει, μετά από διαδοχικές ενσαρκώσεις κατά τους αρχαίους Έλληνες μύστες, που μυθολόγησαν δημιουργώντας τους θαυμάσιους μύθους τους, να γίνει ένας σοφός, ένα αγνό πνεύμα, έτοιμο να επιστρέψει τον Οίκο του Πατρός. Κλασικό παράδειγμα ο Ηρακλής, που διάλεξε το δρόμο της Αρετής και μετά από πολλές μεταπτώσεις, σφάλματα και κατορθώματα, αποθεώθηκε και εγκαταστάθηκε στον Όλυμπο, παίρνοντας σαν γυναίκα την Ήβη, την κόρη του Θεού- Πατέρα Δία!

Ο Πρόκλος, αναλύοντας την Πλατωνική Θεολογία, γράφει:

« Η Αθηνά φυλάει τις ενδιάμεσες ζωές ακλόνητες με τη νόηση και την αυτενεργό ζωή, ανυψώνοντάς τες από την ύλη. Ο Άρης, εξάλλου, ακτινοβολεί στις σωματικές φύσεις την ισχύ, τη δύναμη και τη “στερεότητα”, όπως λέει ο Σωκράτης στον Κρατύλο γι’ αυτό και από την Αθηνά τελειοποιείται και μετέχει σε μια νοητική έμπνευση, όπως λέει η ποίηση και σε μια ζωή ξεχωριστή από τα γεννημένα όντα.» (Πρόκλος, “Περί της κατά Πλάτωνα Θεολογίας”, ΣΤ΄, 97)

Σ’ ένα άλλο βιβλίο του αναφέρει την Αθηνά ως Δέσποινα και δίνει κάποιες διευκρινίσεις της αρχαίας θεολογίας: «Οι θεολόγοι εξυμνούν κατά κύριο λόγο δυνάμεις της δέσποινάς μας Αθηνάς, τη φρουρητική και την τελειοποιητική, όπου η μία διαφυλάσσει την καθολική τάξη αμόλυντη και απροσμάχητη από την ύλη, και η άλλη που πληροί τα πάντα με νοητικό φως και τα στρέφει προς τη δική τους αιτία. Για τούτο και ο Πλάτων αναλόγως εξυμνεί την Αθηνά στον Τίμαιο ως “φίλη του πολέμου και της σοφίας”. Αυτής παραδίδονται τρεις βαθμίδες: Μία η πηγαία και νοητική, βάσει της οποίας εγκατέστησε τον εαυτό της στον πατέρα και είναι αδύνατο να χωριστεί από εκεί δεύτερη η αρχική, βάσει της οποίας συνυπάρχει με την Κόρη, ολοκληρώνει κάθε πορεία της και στρέφει προς τον εαυτό της τρίτη η ανεξάρτητη, βάσει της οποίας οδηγεί όλο τον κόσμο στην τελείωση, τον φρουρεί και τον προστατεύει με τις δυνάμεις της, συνδέοντας όλες τις εγκόσμιες κορυφές και δίνοντας την ύπαρξη σε όλους τους ουράνιους κλήρους και σε όσους κινήθηκαν προς την υποσελήνια περιοχή. Στο σημείο αυτό του διαλόγου ο Σωκράτης τη φρουρητική την εξυμνεί με το όνομα της παλλάδας και την τελειοποιητική με το όνομα της Αθηνάς. …..Όπως δηλαδή λέει ο Τίμαιος, “το σύμπαν είναι μείγμα από νου και ανάγκη”, όπου η ανάγκη υποτάσσεται στην πειθώ του νου και όλα τα υλικά αίτια υποχωρούν μπροστά στη βούληση του πατέρα. Η θεά τούτη είναι αυτή που υποτάσσει την ανάγκη στον ποιητικό νου, που υψώνει το σύμπαν στη μέθεξη του θεού, που το σηκώνει και το εγκαθιστά στους κόλπους του πατέρα και το φρουρεί δια μέσου των αιώνων. Και αν το σύμπαν λέγεται ακατάλυτο, τούτη είναι που του παρέχει τη σταθερότητά του, και αν μετέχει στο χορό της αιωνιότητας, αυτή είναι η προστάτιδα της χορηγίας σύμφωνα με ένα και μόνο λόγο, με μία και μόνη τάξη. Εποπτεύει λοιπόν τη σύνολή δημιουργία του πατέρα, συνέχει και στρέφει προς αυτόν, και αντιμάχεται τη σύνολη απροσδιοριστία της ύλης. Για τούτο προσονομάστηκε και Νίκη και Υγεία, επειδή κάνει τον νου να κυριαρχεί επί της ανάγκης και τη μορφή επί της ύλης, και επειδή διαφυλάσσει επίσης αιωνίως τον κόσμο όλο απρόσβλητο από το γήρας και τη νόσο. Έργο λοιπόν της θεάς αυτής είναι και να τον ανυψώνει, να τον μερίζει και μέσα από τη νοητική χορεία να τον συνδέει με τα κατεξοχήν θεϊκά όντα, να τον εγκαθιστά και να τον φρουρεί μέσα…» (Πρόκλος, “Εις τον Κρατύλον Πλάτωνος”, 185)

Με το πέρασμα του χρόνου στον χριστιανικό κόσμο η θεά Αθηνά αντικαταστάθηκε στη θρησκευτική συνείδηση από την Παρθένο Μαρία. Στρατηγός, προστάτης και παρθένος είναι η θεά Αθηνά, είναι και η Παναγία. Προστάτης των γυναικών, των παιδιών και του τοκετού είναι η Άρτεμη η Παιδοτρόφος και Λοχεία είναι, και η Παναγία; Συνετή, κόσμια, καλόβουλη, μειλίχια και πολυεύσπλαχνη, που δοκίμασε αβάσταχτο πόνο και γνώρισε πολλά βάσανα είναι η θεά Ίσις, είναι και η Παναγία, η μητέρα του Χριστού.

Είναι σύμπτωση ότι η μεγάλη γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο συμπίπτει με τα γενέθλια της θεάς Αθηνάς στις 28 του αρχαίου μήνα Εκατομβαιώνα (μέσα Ιουλίου - μέσα Αυγούστου), όταν τελούνταν τα Παναθήναια, η μεγαλύτερη γιορτή της αρχαίας Αθήνας; Ή μήπως είναι τυχαίο ότι ο ναός της παρθένου Αθηνάς στην Ακρόπολη μετατράπηκε σε ναό της Παναγίας Παρθένου;

Οι επαναλαμβανόμενοι εποχικοί κύκλοι του θανάτου και της αναγέννησης και τα λατρευτικά έθιμα που σχετίζονται με τη γη, τη βλάστηση και την καλή σοδειά συνδέθηκαν και με την Παναγία, όπως έχει γράψει ο μεγάλος λαογράφος Γεώργιος Μέγας. Τα Εισόδια της Θεοτόκου συνδέονται με τη σπορά και η Παναγία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά της θεάς Δήμητρας αποκτώντας άλλοτε το προσωνύμιο Αποσπορίτισσα και άλλοτε Μεσοσπορίτισσα. Παραμένει μάλιστα και το αρχαίο έθιμο της πανσπερμίας, τα πολυσπόρια, όπως το λέμε σήμερα.

Στρατηγός των στρατηγών, η Παναγία προστατεύει τους πιστούς της - όπως και η θεά Αθηνά τους Αθηναίους - σε κάθε δύσκολη στιγμή. Το 626, στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από Αβάρους και Πέρσες, οι πιστοί που έχουν συγκεντρωθεί στη Μεγάλη Εκκλησία θα δουν ξαφνικά μπροστά τους την Παναγία να έχει απλώσει προστατευτικά το πέπλο της πάνω από την πόλη. Θυμηθείτε επίσης τον πέπλο της Αθηνάς στα Παναθήναια. Και η μεγαλύτερη απόδειξη: «Τη υπερμάχω στρατηγώ τα νικητήρια» ψάλλουν οι πολιορκημένοι χριστιανοί στην τελευταία λειτουργία της Αγίας Σοφίας, το 1453.

Πάρα πολλά έθιμα, θεότητες της αρχαιότητας, συνήθειες που μας χαρακτηρίζουν ως λαό, όχι μόνο δεν χάθηκαν, αντιθέτως μάλιστα, συνέχισαν την ύπαρξή τους στους αιώνες, αλλάζοντας απλά μορφή. Η Θεά Αθηνά, η αγαπημένη θεά των Ελλήνων, κατά τη μετάβαση στον Χριστιανισμό, σχεδόν πανεύκολα αντικαταστάθηκε από τη Μητέρα του Ιησού, την Παναγία. Ο Απόλλωνας ο θεός του Φωτός, αντικαταστάθηκε στη συνείδηση όλων των Ελλήνων από τον Ιησού. Ο Άγιος Νικόλαος πήρε τη θέση του Ποσειδώνα, θεού της θάλασσας και πάει λέγοντας.

Οι μεγάλες γιορτές των αρχαίων Ελλήνων, συνεχίστηκαν με απλή μετάβαση σε αντίστοιχες γιορτές που αφορούσαν τη νέα θρησκεία του Χριστιανισμού. Είναι λοιπόν φανερό πως οι Έλληνες είχαν πάντα τη δική τους θρησκεία, μια θρησκεία που εξελίχθηκε μέσα τους αιώνες.

Πηγή